اختلاف قرائت ها

#اختلاف_قرائت_ها

✅پدید آمدن لهجه و گویشها در درون هر زبان امری طبیعی و ناگزیر است و اختلاف قرائت در هر متنی، به ویژه در متون کهن پیش می‌آید. در قرآن مجید هم با وجود نهایت احتیاط و امانتداری در مشورت و دقت، اختلاف قرائات در راه یافت، و نمی‌شد راه نیابد. و در واقع از آن زاده شد. در حیات و حضور خود پیامبر(ص) نیز گاهی تفاوت دو تلفظ نزد ایشان مطرح می‌شد و حضرت یکی یا گاه هر دو را تصویب می‌کردند و حدیث سبعة اَحرُف (اینکه قرآن ۷ وجه مقبول دارد) ناظر به همین معناست. یعنی پیامبر (ص) برای رفع عسر و حرج، و تا زمانی که قرآن همه‌گیر شود و هیچ صاحب لهجه‌ای خود را از آن یا آن را از خود بیگانه نیابد در این باب چندان سخت نمی‌گرفت، و اختلاف تلفظ‌ها را، تا حدی که مخل معنی نبود، خطیر یا خطرناک نمی‌یافت. علل عمده اختلاف قرائات چند امر بود؛ از جمله: اختلاف لهجه‌ها، نبودن اعراب و نقطه در خط عربی صدر اسلام، اجتهادات فردی صحابه و قاریان، دور بودن از عهد اول و مهد اول اسلام- مکه و مدینه، نبودن علائم سجاوندی و وقف و ابتدا و هرگونه فصل و وصلی که بعدها علم قرائت و تجوید عهده‌دار تدارک آن شد.

از اواخر قرن دوم و اوایل قرن سوم نهضت تدوین قرائات درگرفت و بسیاری از قرائت شناسان بر آن شدند که از میان انواع قرائات، صحیحترین آنها را برگزینند و ثبت کنند. نخستین کسانی که به این کار همت گماشتند هارون بن موسی (۲۰۱-۲۹۱ق) و ابو عبید قاسم بن سلّام (۱۵۷-۲۲۴ق) بودند که فرد اخیر، ۲۵ تن قاری ثقه را شناسایی و قرائات ایشان را ثبت و ضبط کرد که قاریان هفت‌گانه (قراء سبعه) از آن جمله بودند. یک قرن بعد، ابوبکر بن مجاهد (۲۴۵-۳۲۴ق) که قرآن پژوه برجسته‌ای بود، در سال ۳۲۲ق از میان قاریان بسیار، قرّاء سبعه را برکشید، که از آن پس مرجع طراز اول قرائت قرآن شناخته شدند. بعدها سه قاری بزرگ دیگر نیز بر این عده افزوده شدند (= قاریان دهگانه). البته قاریان چهارده گانه و بیست گانه هم در تاریخ علم قرائت مشهورند؛ ولی قاریان دهگانه کسانی هستند که سند روایت آنان از طریق تابعین، به تابعین و از آن طریق به صحابه، اعم از کاتب و وحی و حافظان قرآن یا دیگران، و سپس به پیامبر(ص) می‌رسد.
دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۱۶۳۶

درس دوم: صفات فرعی حروف

درس دوم: صفات فرعی حروف

✳️تعریف صفات فرعی:

✅صفات فرعی، صفاتی هستند که از «مجموعه مخرج حرف به اضافه صفات اصلی» آن حاصل می شوند.
به عبارت دیگر، صفت فرعی حرف، «برآیندی از ویژگی های مختلف حرف یعنی مخرج و صفات اصلی» آن است؛ «تابلوی کلی» و «ویژگی نهائی» حرف محسوب می شود.

درس اول: صفات اصلی حروف

درس اول: صفات اصلی حروف

✳️صفات حروف:

به کیفیت و چگونگی خروج حروف از مخرجشان ، صفات حروف گفته  می شود.

✅فایدۀ شناخت صفات حروف:

۱- متمایز شدن حروف هم مخرج از یکدیگر

۲- نیکوتر و کاملتر ادا نمودن حروف از مخرجشان

۳- شناخته شدن حروف قوی از حروف ضعیف ، (که این مسأله در رعایت صحیح قاعدۀ ادغام موثر خواهد بود.)

درس پانزدهم_دسته بندی مخارج حروف

درس پانزدهم: خلاصه و دسته بندی مخارج حروف

✳️مخرج حرف: مخرج یعنی «محل خروج» و در تجوید عبارت است از:
«محل خروج حرف - جایگاه تولید حرف»

باید دانست که محدوده تولید «حرف» در انسان، به ۵ موضع اصلی تقسیم می شود که در این مواضع پنج گانه، مخارج حروف قرار دارد.

✳️مواضع پنج گانه دستگاه تکلم:

۱- جَوف
۲- حلق
۳- لِسان (زبان)
۴- شَفَتَین (دو لب)
۵- خَیشوم (بینی)


🔸️مواضع پنج گانه دستگاه تکلم

درس چهاردهم_ تلفظ دو حرف «هـ» و «ی»

درس چهاردهم: تلفظ دو حرف «هـ» و «ی»

📝تلفظ حرف هـ

✏هاء، نام حرف بیست و هفتم از حروف الفبای عربی است.

این حرف مانند حرف «هـ» فارسی از انتهای حلق (اقصی الحلق) به کمک تارهای صوتی به تلفظ درمی آید.
هنگام تلفظ حرف «هـ» ٬ تارهای صوتی به صورت نیمه باز درمی آید و هوای سازنده آن با سایش از بین آن (چاکنای:فضای بین تارهای صوتی) خارج می شود.
چنانچه در این لحظه تارهای صوتی مرتعش نشوند صدای حرف «هـ» تولید می شود.

درس سیزدهم_ تلفظ دو حرف «ن» و «و»

درس سیزدهم: تلفظ دو حرف «ن» و «و»

📝تلفظ حرف ن

✏نون، نام حرف بیست و پنجم از حروف الفبای عربی است.

این حرف از برخورد سرزبان به لثه دندان های پیشین بالا به تلفظ درمی آید.
هنگامی که سرزبان و لثه دندان های پیشین بالا به یکدیگر برخورد می کند تا حرف «ن» را به تلفظ درآورد؛ کناره های زبان به دندان های آسیای بالا (در هر دوطرف) می چسبد و راه خروج هوا را از طریق دهان مسدود می کند و به ناچار هوای سازنده حرف «ن» از حفره بینی خارج می شود. چنانچه در این لحظه تارهای صوتی نیز به ارتعاش درآید صدای حرف «ن» تولید می شود.

درس دوازدهم_ تلفظ دو حرف «ل» و «م»

درس دوازدهم: تلفظ دو حرف «ل» و «م»

📝تلفظ حرف ل

✏لام، نام حرف بیست و سوم از حروف الفبای عربی است.

این حرف مانند «ل» فارسی به واسطه اتصال سرزبان به لثه دندان های نیش و پیشین بالا٬ از کناره های زبان به تلفظ درمی آید.
هنگام تلفظ حرف «ل» سر زبان به لثه دندان های نیش و پیشین بالا به آرامی برخورد می کند و راه عبور هوا را از این ناحیه مسدود می سازد. بنابراین مسیر خروج هوا به طرف کناره های زبان منحرف می گردد و از تنگه باریکی که بین دندان های آسیایی کوچک بالا و کناره زبان (از یک طرف و یا هر دو طرف) به وجود آمده است بدون سایش خارج می گردد و صدای حرف «ل» را تولید می کند.

درس یازدهم_تلفظ دو حرف «ق» و «ک»

درس یازدهم: تلفظ دو حرف «ق» و «ک»

📝تلفظ حرف ق

✏قاف، نام حرف بیست و یکم از حروف الفبای عربی است.

این حرف از برخورد انتهای زبان بزرگ به قسمتی از زبان کوچک (در مرز حلق و دهان قرار دارد) که مقابل آن قرار دارد ادا می شود. به طوری که هوا، پشت محل برخورد دو زبان (کوچک و بزرگ) حبس می شود و سپس بعد از لحظه ای با به ارتعاش در آوردن تارهای صوتی جریان می یابد و صدای حرف «ق» تولید می شود.

مانند:

أَقْ ٬ أَقَّ               قَا ٬ قَ ٬ قًا

قِی ٬ قِ ٬ قٍ          قُو ٬ قُ ٬ قٌ

#مخارج_حروف

درس دهم_تلفظ دو حرف «غ» و «ف»

درس دهم: تلفظ دو حرف «غ» و «ف»

📝تلفظ حرف غ

غَین، نام حرف نوزدهم از حروف الفبای عربی است.

حرف «غ» مانند حرف «خ» از ابتدای حلق (ادنی الحلق) یعنی نزدیکترین نقطه حلق به دهان به تلفظ در می آید.

👌برای تلفظ حرف «غ» در ابتدای حلق ٬ مجرای تنگی ایجاد می شود و هوای سازنده حرف «غ» با سایش از آن عبور می کند.
چنانچه هنگام عبور هوا از این تنگه ٬ تارهای صوتی نیز به ارتعاش درآید صدای حرف «غ» تولید می شود.

مانند:

أَغْ ٬ أَغَّ غَا ٬ غَ ٬ غًا

غِی ٬ غِ ٬ غٍ غُو ٬ غُ ٬ غٌ

#مخارج_حروف

درس نهم_تلفظ دو حرف «ظ» و «ع»

درس نهم: تلفظ دو حرف «ظ» و «ع»

📝تلفظ حرف ظ

ظاء، نام حرف هفدهم از حروف الفبای عربی است. و در زبان فارسی تلفظ مشابه ندارد.

هنگام تلفظ حرف «ظ» ٬ مانند حرف «ذ» سر زبان به پشت سر دندان های پیشین بالا برخورد می کند. و زمانی که هوا با کمی فشار و با سایش از این ناحیه خارج می گردد؛ با به ارتعاش در آوردن تارهای صوتی ٬ صدای حرف «ظ» تولید می شود.

مانند:

أَظْ ٬ أَظَّ ظَا ٬ ظَ ٬ ظًا

ظِی ٬ ظِ ٬ ظٍ ظُو ٬ ظُ ٬ ظٌ

#مخارج_حروف