آموزش قرآن کریم

📝درس سوم:

#احکام_نون_ساکن

📝احکام نون ساکن و تنوین

🔻مقصود از «نون» ساکنه آن است که در وسط و آخر کلام می آید و در وصل و وقف نوشته می شود. مانند:
لَانْفَضُّوا - مِنْهُمْ - آمِنْ

✅«تنوین» نون ساکنه ای است که در آخر کلمه خوانده شده ولی نوشته نمی شود. در میان کلام تلفظ می شود اما در حالت وقف حذف می گردد. مانند:
کِتَابًا - کِتَابٍ - کِتَابً

تذکر: در این درس، هرجا عبارت «نون ساکنه» بیاید، «تنوین» را نیز شامل می شود.

🔻«ن» ساکنه در مجاورت با هر یک از حروف الفباء که پس از آن واقع شوند، یکی از چهار حکم زیر را پیدا می کند:
۱- اظهار ۲- ادغام ۳- اِقلاب ۴- اخفاء

📎نزد «حروف حلقی» #اظهار ، و در حروف «یرملون» #ادغام می شود. نزد «ب» #اقلاب (به میم) و نزد بقیه حروف #اخفاء می گردد.

👌این احکام از طبیعی ترین و رایج ترین پدیده ها در گفتار انسان ها هستند و در تجوید قرآن، قانونمند و مدوّن شده اند.
به عنوان مثال، نون ساکنه در کلمات و عبارات فارسی مانند «پنهان» اظهار می شود و در «من می آیم» ادغام، در «پنبه» قلب به میم و در «کنکاش» اخفاء می گردد.

#احکام_نون_ساکن
#احکام_حروف

📢فایل صوتی/
💠احکام نون ساکن💠
به طور خلاصه
دریافت
حجم: 132 کیلوبایت

📢فایل صوتی/
💠احکام نون ساکن💠
👤توسط استاد سیدمحسن موسوی بلده
دریافت
حجم: 905 کیلوبایت

✳️اظهار نون ساکن:

کلمه «اِظهار» به معنای «ظاهرکردن-آشکار نمودن» و در تجوید عبارتست از:
«اداء حرف از مخرج آن»

💠هرگاه «ن» ساکن به «حروف حلقی» برسد٬ اظهار می شود. یعنی به صورت ساده و بدون هیچ تغییری٬ از مخرج خود اداء می گردد.
#حروف_حلقی عبارت است از:
«هـ ٬ ء ٬ ح ٬ ع ٬ خ ٬ غ»

👌رعایت سه نکته در اظهار «ن»:
۱- عدم حرکت(باید از قلقله آن پرهیز گردد)
۲- عدم مکث(باید از امتداد صوت آن اجتناب شود)
۳- عدم سکت(بین نون ساکن و حروف حلقی نباید صوت قطع گردد)

🔻چند مثال برای اظهار «ن» ساکن:

یَنْأَوْنَ ٬ مِنْ هَادٍ ٬ سَمِیعٌ عَلِیمٌ

وَانْحَرْ ٬ مِنْ غَفُورٍ ٬ حَلِیمًا غَفُورًا

أَنْعَمْتَ ٬ مِنْ خَیْرٍ ٬ جُرُفٍ هَارٍ

#اظهار_نون_ساکن

📢فایل صوتی/
💠اظهار نون ساکن💠
به طور خلاصه
دریافت
حجم: 420 کیلوبایت

📢فایل صوتی/
💠اظهار نون ساکن💠
👤توسط استاد سیدمحسن موسوی بلده
دریافت
حجم: 1.73 مگابایت

✳️ادغام نون ساکن:

کلمه «اِدغام» به معنای «داخل نمودن» و در تجوید عبارتست از:
«حذف حرف ساکن و مشدّد نمودن حرف بعدی»

💠هرگاه «ن» ساکن به یکی از حروف شش گانهٔ «ی ٬ ر ٬ م ٬ ل ٬ و ٬ ن» برسد٬ در آن ادغام می شود؛ فلذا «ن» ساکن حذف شده و در عوض٬ حرف بعدی مشدّد می گردد.
👌جهت سهولت فراگیری این شش حرف را در کلمهٔ «یَرْمَلُون» جمع آورده اند.

✳️ادغام «ن» ساکن در یرملون بر دو نوع است:
الف) ادغام مَعَ ٱلغنّه
ب) ادغام بلاغنّه

💠 الف) ادغام مَعَ ٱلغنّه(باغنه)
هرگاه نون ساکن به چهار حرف «یمون» برسد٬ ادغام آن همراه با «غنّه» است.

یعنی همزمان٬ صوت از «فضای بینی» خارج می شود و بعلاوه٬ این حالت باید به میزان «دوحرکت» ادامه داشته باشد.
👌منظور از دوحرکت٬ زمانی است که مثلاً٬ تلفظ دو فتحه کوتاه و یا یک فتحه کشیده به طول می انجامد.

🔻چند مثال برای ادغام «ن» ساکن در «یمون»:

فَمَنْ یَعْمَلْ ٬ مِنْ مَاءٍ ٬

یَوْمَئِذٍ وَاهِیَةٌ ٬ مِنْ نِعْمَةٍ

💠ب) ادغام بلاغنّه (بدون غنّه)
هرگاه نون ساکن به دو حرف «ر ٬ ل» برسد٬ ادغام آن بدون «غنّه» است. لذا صوت خروجی فقط از دهان و بدون کشش خارج خارج می شود.
👌البته معنای عدم کشش این نیست که بسیار سریع از تشدید بگذریم. بلکه مقصود٬ اجتناب از امتداد صوت به اندازه دو حرکت است. به هر حال حق تشدید باید متناسب با سرعت قرائت اداء گردد.

🔻چند مثال برای ادغام «ن» ساکن در «ر ٬ ل»:

مِنْ لَدُنْکَ ٬ یَوْمَئِذٍ لَخَبِیرٌ

مِنْ رَبِّکُمْ ٬ بَشَرًا رَسُولًا

✳️نکات مهم ادغام نون ساکن:

۱- اگر نون ساکن و حرف «یرملون»٬ در یک کلمه واقع شوند٬ دیگر ادغام صورت نمی گیرد و نون اظهار می گردد که به آن «اظهار مطلق» گویند.
🔻این حالت فقط در چهار کلمه قرآن آمده است:
دُنْیَا ٬ بُنْیَانٌ ٬ صِنْوَانٌ ٬ قِنْوَانٌ

۲- در سوره های «یس» و «القلم» در صورت وصل حرف مقطعهٔ آغاز سوره به آیه بعد٬ نون ساکن «اظهار» می شود:
🔻یس(اظهار) وَٱلْقُرْءَانِ ٱلْحَکِیمْ
ن(اظهار) وَٱلْقَلَمِ وَ مَا یَسْطَرُونَ

۳- در عبارت «مِنْ رَاقٍ» (سوره قیامت/آیه۲۷)٬ نون ساکن در حرف (ر) اظهار می شود.
👌سبب اظهار این است که بین «ن» و «ر» سکت واقع شده است و سکت مانع ادغام است. لذا پس از «ن» صوت برای لحظه ای بدون تجدید نفس قطع می شود و آنگاه کلمهٔ «رَاقٍ» تلفظ می گردد.

#ادغام_نون_ساکن

📢فایل صوتی/
💠ادغام نون ساکن💠
به طور خلاصه
دریافت
حجم: 934 کیلوبایت

📢فایل صوتی/
💠ادغام نون ساکن💠
👤توسط استاد سیدمحسن موسوی بلده
دریافت
حجم: 2.65 مگابایت

✳️اقلاب نون ساکن:

کلمه «اِقلاب» به معنای «تبدیل نمودن» و در تجوید عبارتست از:
«تبدیل کردن نون ساکن به میم»
و زمانی پیش می آید که نون ساکن به حرف «ب» برسد.

👌اقلاب با «غنّه» همراه است. بدین معنا که صدای «م» ایجاد شده باید به اندازه «دو حرکت» در مجرای بینی٬ کشش پیدا کند.
💠نکته مهم: میم ساکنهٔ ایجاد شده٬ خود نزد حرف «ب» اخفاء می شود و غنّه از ضروریات اخفاء است(در درس آینده با اخفاء میم ساکن آشنا خواهیم شد)

✳️روش صحیح اقلاب:

دو لب را به یکدیگر نزدیک میکنیم به حدی که یک کاغذ نازک بتواند از میان آنها عبور کند. همزمان «بخش عمده» صوت را به اندازه دو حرکت از فضای بینی خارج نموده آنگاه حرف «ب» را اداء می کنیم.

🔻چند مثال برای اقلاب «ن» ساکن:

أَنْبَتَتْ ٬ مِنْ بَعْدِ ٬ عَلِیمٌ بِذَاتِ

#اقلاب_نون_ساکن

📢فایل صوتی/
💠اقلاب نون ساکن💠
به طور خلاصه

دریافت
حجم: 321 کیلوبایت

📢فایل صوتی/
💠اقلاب نون ساکن💠
👤توسط استاد سیدمحسن موسوی بلده
دریافت
حجم: 1.12 مگابایت

✳️اخفاء نون ساکن:

کلمه «اِخفاء» به معنای «مخفی کردن-پوشاندن» و در تجوید عبارتست از:
«حذف مخرج حرف و ابقاء غنّه آن٬ بدون تشدید حرف بعد»
در واقع اخفاء حالتی است بین اظهار و ادغام. یعنی نه ظاهر می شود و نه از بین می رود. گوئی فقط مخفی شده است!
به توصیف دیگر٬ نه مانند اظهار از مخرج خود اداء می شود و نه مانند ادغام٬ حرف بعدی را مشدد می کند. بلکه فقط غنّه آن از فضای بینی خارج می شود.

💠نون ساکنه نزد «مابقی حروف» اخفاء می گردد.
حروف مابقی (پانزده حرف):
 ت ٬ ث ٬ ج ٬ د ٬ ذ ٬ ز ٬ س ٬ ش ٬ص ٬ ض ٬ ط ٬ ظ ٬ ف ٬ ق ٬ ک

✳️روش صحیح اخفاء:

 در هنگام اخفاء بدون توجه به مخرج نون٬ به ابتدای مخرج حرف مابقی میرویم. همزمان «بخش عمده» صوت را به اندازه دو حرکت از فضای بینی خارج نموده (غنّه) و آنگاه حرف مابقی را اداء می کنیم.

🔻به عنوان مثال٬ هنگام اخفاء «ن» نزد «ف» با شروع اخفاء بدون اینکه نوک زبان به سوی مخرج «ن» برود٬ لب پائین را به دندان های بالا نزدیک می کنیم. فضای دهان هم حالت اداء «ف» به خود گرفته است. با حفظ این حالت٬ عمده صوت خود را به اندازه دو حرکت از بینی خارج می کنیم. (و کمی هم از دهان) آنگاه حرف «ف» را اداء می نماییم.

🔻چند مثال برای اخفاء «ن» ساکن:

أِنْ أَنْتُمْ ٬ مَنْ ثَقُلَتْ ٬ لِکُلٍّ جَعَلْنَا

عِنْدَهُمْ ٬ مَنْ ذَالَّذِی ٬ نَفْسًا زَکِیَّةً

مَانَنْسَخْ ٬ فَاِنْ شَهِدُوا ٬ صَفًّا صَفًّا

مَنْضُودٍ ٬ مِنْ طِینٍ ٬ ظِلًّا ظَلِیلًا

یُنْفِقُونَ ٬ مِنْ قَبْلِ ٬ قَوْلًا کَرِیمًا

✳️نکته اخفاء نون ساکن:

اگر حرف مابقی از حروف «استعلاء» باشد٬ اخفاء نون هم حالت «تفخیم» به خود می گیرد. چرا که دستگاه تکلم در حال گرایش حرف مفخّم است.
بالعکس اگر حروف ما بقی «استفال» داشته باشد٬ اخفاء نون ساکنه نیز از «ترقیق» آن تبعیت میکند.

#اخفاء_نون_ساکن

📢فایل صوتی/
💠اخفاء نون ساکن💠
به طور خلاصه
دریافت
حجم: 598 کیلوبایت

📢فایل صوتی/
💠اخفاء نون ساکن💠
👤توسط استاد سیدمحسن موسوی بلده

دریافت
حجم: 2.21 مگابایت