مقدمه_تجوید (مخارج حروف)
حمید جعفری |
چهارشنبه, ۵ ارديبهشت ۱۳۹۷، ۱۲:۲۷ ب.ظ |
۱ نظر
📝مقدمه:
️توضیح مختصری درباره سه عنوان اصلی که در تجوید قرآن کریم پیرامون حروف داریم:
به طور کلی ما در علم تجوید پیرامون حروف، با سه بحث اصلی سر و کار داریم که عبارتند از:
🔸مخارج حروف
🔸صفات حروف
🔸احکام حروف
✳️تعریف مختصر این سه عنوان :
🔸مخارج حروف: همانطور که از اسمش پیداست به محل خروج حرف گفته می شود. چگونگی خروج هر حرف از مخرج را تلفّظ حرف می گویند.
🔸صفات حروف: ویژگی ها و مشخصات هر حرف در هنگام تلفّظ را صفت آن حرف می نامند.
🔸احکام حروف: چگونگی ترکیب حروف با یکدیگر و اتفاقاتی که در برخورد با هم دارند را احکام حروف می گویند.
#مقدمه_مخارج_حروف
#مخارج_حروف
✳️مخرج حرف:
مخرج یعنی «محل خروج» و در تجوید عبارت است از:
«محل خروج حرف - جایگاه تولید حرف»
باید دانست که محدوده تولید «حرف» در انسان، به 5 موضع اصلی تقسیم می شود که در این مواضع پنج گانه، مخارج حروف قرار دارد.
✳️مواضع پنج گانه دستگاه تکلم:
1- جَوف
2- حلق
3- لِسان (زبان)
4- شَفَتَین (دو لب)
5- خَیشوم (بینی)
اگر مواضع دستگاه تکلم را به «استان» های یک کشور تشبیه کنیم. آنگاه هر استان خود به شهرستان «مخرج» و شهر «حرف» تقسیم می شود.
👌در هر موضع یک یا چند مخرج برای حروف وجود دارد.
۱- موضع جَوف : در لغت به معنای «درون ، میان ، بطن» آمده است.
در اصطلاح تجوید ، به «حجم و فضای خالی دستگاه تکلم» گفته می شود.
💠مخرج حروف مد(الف مدی،واو مدی،یاء مدی) از موضع جَوف می باشد.
۲- موضع حلق : حلق از دیدگاه علم تجوید، قسمتی از دستگاه تکلم است که از پایین به «تارهای صوتی» در حنجره (محل برجستگی جلوی گردن) و از بالا به مرز زبان کوچک (لَهات) محدود میشود. البته زبان کوچک جزء حلق نیست.
💠مخرج ۶حرف ( «ء، هـ» ، «ع، ح» ، «غ، خ» ) از موضع حلق می باشد.
۳- موضع لِسان: به معنای «زبان» است. این موضع وسیع ترین مواضع دستگاه تکلم است.
💠مخرج ۱۸حرف ( «ق،ک» ، «ج،ش،ی» ، «ض» ، «ل،ن،ر» ، «ت،د،ط» ، «س،ز،ص» ، «ث،ذ،ظ» ) از موضع لِسان می باشد.
۴- موضع شَفَتَین: به معنای دولب و مفرد آن «شَفَه» می باشد.
💠مخرج ۴حرف ( «ف،ب،م،و» ) از موضع شَفَتَین می باشد.
۵- موضع خَیشوم: فضای بینی را خیشوم گویند.
💠محل مخرج «غنه» از موضع خَیشوم می باشد.
------------------------------------------------------------------------
مهم
✳️با کمی دقت در تلفظ حروف عربی و مقایسه آنها با تلفظ حروف فارسی، مشخص می گردد که در بین ۲۸ حرف زبان عرب فقط ۱۰ حرف از آنها، تلفظ شان با زبان فارسی متفاوت است که این حروف دهگانه عبارتند از:
«ث،ح،ذ،ص،ض،ط،ظ،ع،غ،و»
ان شاءالله در دروس آینده در باب این ۱۰ حرف تأمل بیشتری می شود.
️توضیح مختصری درباره سه عنوان اصلی که در تجوید قرآن کریم پیرامون حروف داریم:
به طور کلی ما در علم تجوید پیرامون حروف، با سه بحث اصلی سر و کار داریم که عبارتند از:
🔸مخارج حروف
🔸صفات حروف
🔸احکام حروف
✳️تعریف مختصر این سه عنوان :
🔸مخارج حروف: همانطور که از اسمش پیداست به محل خروج حرف گفته می شود. چگونگی خروج هر حرف از مخرج را تلفّظ حرف می گویند.
🔸صفات حروف: ویژگی ها و مشخصات هر حرف در هنگام تلفّظ را صفت آن حرف می نامند.
🔸احکام حروف: چگونگی ترکیب حروف با یکدیگر و اتفاقاتی که در برخورد با هم دارند را احکام حروف می گویند.
#مقدمه_مخارج_حروف
#مخارج_حروف
✳️مخرج حرف:
مخرج یعنی «محل خروج» و در تجوید عبارت است از:
«محل خروج حرف - جایگاه تولید حرف»
باید دانست که محدوده تولید «حرف» در انسان، به 5 موضع اصلی تقسیم می شود که در این مواضع پنج گانه، مخارج حروف قرار دارد.
✳️مواضع پنج گانه دستگاه تکلم:
1- جَوف
2- حلق
3- لِسان (زبان)
4- شَفَتَین (دو لب)
5- خَیشوم (بینی)
اگر مواضع دستگاه تکلم را به «استان» های یک کشور تشبیه کنیم. آنگاه هر استان خود به شهرستان «مخرج» و شهر «حرف» تقسیم می شود.
👌در هر موضع یک یا چند مخرج برای حروف وجود دارد.
۱- موضع جَوف : در لغت به معنای «درون ، میان ، بطن» آمده است.
در اصطلاح تجوید ، به «حجم و فضای خالی دستگاه تکلم» گفته می شود.
💠مخرج حروف مد(الف مدی،واو مدی،یاء مدی) از موضع جَوف می باشد.
۲- موضع حلق : حلق از دیدگاه علم تجوید، قسمتی از دستگاه تکلم است که از پایین به «تارهای صوتی» در حنجره (محل برجستگی جلوی گردن) و از بالا به مرز زبان کوچک (لَهات) محدود میشود. البته زبان کوچک جزء حلق نیست.
💠مخرج ۶حرف ( «ء، هـ» ، «ع، ح» ، «غ، خ» ) از موضع حلق می باشد.
۳- موضع لِسان: به معنای «زبان» است. این موضع وسیع ترین مواضع دستگاه تکلم است.
💠مخرج ۱۸حرف ( «ق،ک» ، «ج،ش،ی» ، «ض» ، «ل،ن،ر» ، «ت،د،ط» ، «س،ز،ص» ، «ث،ذ،ظ» ) از موضع لِسان می باشد.
۴- موضع شَفَتَین: به معنای دولب و مفرد آن «شَفَه» می باشد.
💠مخرج ۴حرف ( «ف،ب،م،و» ) از موضع شَفَتَین می باشد.
۵- موضع خَیشوم: فضای بینی را خیشوم گویند.
💠محل مخرج «غنه» از موضع خَیشوم می باشد.
------------------------------------------------------------------------
مهم
✳️با کمی دقت در تلفظ حروف عربی و مقایسه آنها با تلفظ حروف فارسی، مشخص می گردد که در بین ۲۸ حرف زبان عرب فقط ۱۰ حرف از آنها، تلفظ شان با زبان فارسی متفاوت است که این حروف دهگانه عبارتند از:
«ث،ح،ذ،ص،ض،ط،ظ،ع،غ،و»
ان شاءالله در دروس آینده در باب این ۱۰ حرف تأمل بیشتری می شود.
